Zgodnie z definicją przyjętą przez Światową Organizację Zdrowia, zdrowie rozumiane jest jako pełny dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny. Biorąc pod uwagę potencjał i właściwości człowieka oraz kontekst jego życia, zdrowie przybiera właściwości umożliwiające adaptacyjne funkcjonowanie w określonym środowisku. Rozumiane w kategoriach rozwojowo – funkcjonalnych, jest zasobem umożliwiającym wszechstronny rozwój jednostki, umożliwiając podejmowanie aktualnych wyzwań.

Zdrowie może być odbierane jako obiektywne, czyli takie, którego świadectwem jest ocena medyczna oraz psychologiczna, lub jako subiektywne – stanowiące osobistą percepcję zdrowia. Oba style są ze sobą skorelowane, tworząc 4 rodzaje odbioru zdrowia:

• Uzasadnione zdrowie, poparte danymi medycznymi, wykluczającymi istnienie choroby, czemu towarzyszy dobra ocena własnego zdrowia
• Uzasadniona choroba, rozpoznana medycznie i zaakceptowana przez pacjenta
• „Paradoks zdrowia”, gdy występuje dobra ocena własnego zdrowia przy jednoczesnym potwierdzeniu choroby w badaniach medycznych
• „Paradoks choroby”, gdy osoba przypisuje sobie poważną chorobę, pomimo wyników badań będących w normie.

Dla większości ludzi zdrowie przybiera wartość autoteliczną – ważną i cenioną samą w sobie, niezależnie od innych wartości. Tym samym, zdrowie może być głównym wyznacznikiem dobrostanu jednostki. Jako dobrostan, zdrowie bywa utożsamiane z poczuciem dobrej jakości życia.

Sama choroba oraz zmiany jakie za sobą niesie przedstawiają się w postaci obrazu własnej choroby. Zawierają się w nim przyczyny zachorowania, istota choroby, aktualny stan pacjenta, postać i przebieg leczenia oraz skutki choroby.

W chwili zachorowania człowiek dysponuje jakąś wiedzą, a także opiniami dotyczącymi własnej choroby oraz poglądami na temat lekarzy i leczenia metodami medycyny oficjalnej. Jednak od momentu diagnozy (czy też przypuszczeń związanych z zachorowaniem) zwiększa się dopływ informacji dotyczących choroby i tym, co się z nią wiąże. Źródłem intensyfikacji wiedzy stają się lekarze, pracownicy służby zdrowia, pacjenci, a także rodzina i znajomi. Bywa też, że chorzy sięgają po informacje zawarte w literaturze medycznej, a także w Internecie. Również własne samopoczucie, objawy jakie odczuwa chory oraz ich skutki związane z aktywnością, dostarczają informacji choremu. Nie wszystkie zaczerpnięte informacje są rzetelne. Ich obiór uzależniony jest również od intelektualnych możliwości oraz stanu (zwłaszcza emocjonalnego) pacjenta. Wszystkie te czynniki mają wpływ na kształt obrazu choroby.

Obraz własnej choroby jest głównym czynnikiem oddziałującym na zachowania, które podejmuje osoba w związku z zachorowaniem, w tym działania nastawione na zmianę stanu zdrowia.

Źródło: Heszen I. i Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.